Veel onduidelijkheid over afwikkeling combinatie eigen beheer en verzekeren

Veel onduidelijkheid over afwikkeling combinatie eigen beheer en verzekeren
12 augustus 2016
Pensioen in eigen beheer wordt afgeschaft. Dat is duidelijk. Er is echter nog veel onduidelijkheid over de afwikkeling van situaties waarin sprake is van een combinatie van eigen beheer en verzekeren. We hopen dat het op Prinsjesdag te verschijnen wetsvoorstel afschaffing pensioen eigen beheer duidelijkheid schept. Hierop vooruitlopend bespreek ik alvast een aantal vraagpunten:

1) Hoe wordt het in eigen beheer opgebouwde pensioen vastgesteld indien sprake is van de combinatie van eigen beheer en verzekeren;
2) Geldt de afkoopregeling voor pensioenpolissen die in 2016 naar eigen beheer worden overgedragen;
3) Mogen DGA-pensioenpolissen na 2016 nog naar eigen beheer worden overgedragen en dienen de DGA-polissen met ingang van 2017 te worden aangepast.

1.Vaststelling in eigen beheer opgebouwde rechten
Als ik Wiebes’ brief van 1 juli jl. goed heb begrepen geldt de kortingsregeling bij afkoop voor de tot en met 2015 in eigen beheer opgebouwde pensioenrechten. Immers, Wiebes merkt op dat de (fiscale) balanswaarden 2015 het uitgangspunt zijn. De vraag is of dit in de situatie van een combinatie van eigen beheer en verzekeren wel een goed idee is. De waardering van de fiscale pensioenverplichting komt vaak tot stand door het verzekerde pensioenkapitaal tegen fiscale grondslagen om te rekenen in een (fictieve verzekerde) pensioenuitkering. Deze uitkering komt vervolgens in mindering bij de vaststelling van het in eigen beheer op te bouwen pensioen. De omrekening van het kapitaal tegen fiscale grondslagen (o.a. 4% rekenrente) leidt tot een veel te hoge pensioenuitkering omdat de tariefgrondslagen van verzekeraars (rekenrente bijna 0%) veel zwaarder zijn. Het gevolg is dat het in eigen beheer opgebouwde pensioen op een te laag niveau wordt vastgesteld.

Voorbeeld
Een DGA (man 50 eind 2015) is op zijn 37e begonnen met een combinatie van pensioen in eigen beheer en verzekeren. Het verzekerde kapitaal dat op leeftijd 67 expireert bedraagt € 200.000.Het totale op te bouwen ouderdomspensioen bedraagt € 30.000. 

OP 30.000
TEP 13.000
Verzekerd fiscaal 17.540
Verzekerd commercieel 7.962
TEP verzekerd fiscaal 7.601
TEP verzekerd commercieel 3.450
TEP EB 1 5.399 (13.000 -/- 7.601)
TEP EB2 9.550 (13.000 -/- 3.450)
Waardering 1 28.041
Waardering 2 49.601


Bij omrekening van het kapitaal tegen fiscale grondslagen bedraagt het in eigen beheer opgebouwde pensioen € 5.399 en de bijbehorende fiscale waardering € 28.041. Bij omrekening van het kapitaal tegen commerciële grondslagen bedraagt het in eigen beheer opgebouwde pensioen € 9.550 en de bijbehorende waardering € 49.601.

Het maakt voor de afkoop- en kortingsregeling dus nogal uit van welke waarde men uit moet gaan. Het lijkt onredelijk dat van het lage bedrag moet worden uitgegaan. We moeten afwachten hoe een en ander in het wetsvoorstel wordt uitgewerkt.

2. Afkoop- en kortingsregeling en overdracht pensioenpolis in 2016
Zoals gezegd noemt Wiebes expliciet de balanswaarden per ultimo 2015 als uitgangspunt voor de tegemoetkomingen inzake afkoop (d.w.z. de kortingsregeling). Ik heb begrepen dat men hiermee wil voorkomen dat DGA’s in 2016 de polis naar eigen beheer halen om vervolgens van de kortingsregeling gebruik te maken. Afkopen van het overgedragen pensioen kan vanaf 2017 wel, maar dan zonder gebruikmaking van de kortingsregeling, zo is de verwachting. In plaats van afkoop kan het in 2016 naar eigen beheer overgedragen pensioen vermoedelijk ook worden omgezet in het zogeheten “oudedagssparen in eigen beheer” (OSEB).

3. Overdragen DGA-polissen naar eigen beheer na 2016 en aanpassing polissen
Het aantrekkelijke van een DGA-pensioenpolis is dat je de polis uiteindelijk naar eigen beheer kan halen, bijvoorbeeld omdat het aankopen van een levenslang pensioen bij een verzekeraar erg ongunstig is door de huidige lage rentestand. De vraag is of overdragen naar eigen beheer vanaf 2017 nog mogelijk is. Immers, vanaf 2017 voorziet de Wet LB niet meer in de mogelijkheid van een pensioenregeling in eigen beheer en kan een verzekeraar in beginsel het kapitaal niet meer naar eigen beheer overmaken. Het lijkt me voor de hand liggen dat er een overgangsregeling komt voor de tot en met 2016 in de polis opgebouwde waarde. Die waarde zou altijd nog naar eigen beheer mogen worden overgedragen. Komt een dergelijke regeling er niet, dan zullen veel DGA’s hun polis dit jaar nog naar eigen beheer halen of de polis omzetten in een dekkingspolis. Een dekkingspolis – de BV is dan verzekeringnemer en begunstigde – is geen pensioenpolis en kan altijd naar eigen beheer worden gehaald.

Het is in ieder geval duidelijk dat er met de DGA-pensioenpolissen, die nu een onderdeel vormen van de combinatie eigen beheer/verzekeren, iets moet gebeuren. Indien de (premiebetaling in de) pensioenpolis wordt voortgezet – en niet wordt omgezet in een dekkingspolis – zal een pensioenbrief moeten worden opgesteld waarbij de regeling fiscaal opnieuw zal moeten worden getoetst.

David Bakker