Pensioenfondsen en schadelijke effecten van industriële landbouw en mijnbouw
De afgelopen jaren is er een grote, wereldwijde toename van aankopen van landbouwgrond met als doel industriële landbouw te bedrijven wat allerlei schadelijke gevolgen heeft voor mens en milieu. De betrokkenheid van Nederlands en buitenlands pensioenkapitaal bij dit soort praktijken loopt zowel via private equity fondsen als via directe aandelenbelangen in bedrijven.
Wat Nederland betreft verscheen er in 2021 nog een onderzoek naar de tien grootste pensioenfondsen en hun beleggingsrelaties met een geselecteerde lijst van 46 bedrijven die volgens publieke bronnen betrokken zijn bij ernstige landrechtenschendingen. Dit laatste is het verschijnsel dat kleine boeren en inheemse volkeren van hun land worden verjaagd om zo plaats te maken voor industriële landbouw. Een vergelijkbaar rapport verscheen in 2022 over mensenrechtenschendingen in winningsindustrieën (mijnbouw, olie- en gaswinning en steengroeven) waarin Nederlandse pensioenfondsen beleggen. Deze twee rapporten hebben overigens weinig aandacht gekregen bij het grote publiek dat door vermogensbeheerders en pensioenfondsen wel wordt bestookt met prachtige verhalen over environmental, social and governance (ESG) en Sustainable Development Goals (SDG). GRAIN, een kleine internationale non-profitorganisatie die kleine boeren en sociale bewegingen ondersteunt in hun strijd voor door de eigen gemeenschap gecontroleerde en op biodiversiteit gebaseerde voedselsystemen, merkt hier terecht over op: Much of the talk about “socially responsible” or “environmental, social and governance” sensitive investment is just feel-good rhetoric, with zero substantive commitment toward real change.