Hoe imperialistische bedrijfstakpensioenfondsen ondernemingen annexeren

Hoe imperialistische bedrijfstakpensioenfondsen
ondernemingen annexeren
11 mei 2016 (update 5 januari 2017)
De maatschappelijke steun voor de verplicht gestelde bedrijfstak-pensioenfondsen (BPF’s) kalft af. Toch proberen deze fondsen op agressieve wijze hun invloedssfeer uit te breiden. Eén van de manieren om bedrijven voor hun verplichte pensioenregeling te annexeren is het “ruim” uitleggen van de tekst van verplicht-stellingsbesluiten. Actieve fondsen op dit front zijn: StiPP (uitzendbranche), BPF Groothandel in levensmiddelen, BPF Vervoer en BPF Detailhandel.

Een BPF heeft veel macht en kan pensioenpremies met terugwerkende kracht terugvorderen als blijkt dat een werkgever ten onrechte niet is aangesloten bij het BPF. Pensioenfondsen hebben er ook geen enkele moeite mee om een faillissement van een bedrijf aan te vragen om zo de premies alsnog binnen te harken. Kortom, een onderneming met personeel heeft er – gezien de risico’s – alle belang bij om te weten of zij onder een verplichting valt en hoe daar aan te ontkomen valt.

Ingewikkelde verplichtstellingsbesluiten
De vastlegging van de verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds vindt plaats in een beschikking c.q. besluit van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Een verplichte deelname vloeit dus voort uit een dergelijk verplichtstellingsbesluit en niet uit een cao.

Aan de hand van criteria als bedrijfsactiviteiten en omzet moet worden beoordeeld of het bedrijf onder de werkingssfeer van een bepaald BPF valt. Deze besluiten zijn behoorlijk ingewikkeld (een voorbeeld) en luisteren erg nauw. Zo kan het voor de beoordeling of een cateringbedrijf onder de werkingssfeer van het BPF Horeca en Catering of het BPF Detailhandel valt, uitmaken of het de maaltijden al dan niet uitserveert. En neem als je onderneming (kleinmetaal), die is aangesloten bij het BPF Metaal & Techniek, een nieuw personeelslid aan dan kan dat er zomaar toe leiden dat je voortaan onder het BPF Metalelektro valt. En zo zijn er talloze andere voorbeelden.

Voorts is van belang dat het feit dat de Belastingdienst een bedrijf voor de vaststelling van de premies werknemersverzekeringen in een bepaalde sector heeft ingedeeld er niet automatisch toe leidt dat dat bedrijf ook onder de verplichtstelling valt van het BPF dat in die sector actief is. Ook de SBI-code van de Kamer van Koophandel is niet doorslaggevend voor de beoordeling onder welk BPF een onderneming valt.

Het gaat wel eens fout
Door de complexiteit van de verplichtstellingsbesluiten is het onvermijdelijk dat het in de praktijk nog wel eens misgaat en er ‘foute’ situaties kunnen ontstaan zoals:

Situatie 1
Een bedrijf zonder pensioenregeling valt onder een BPF maar heeft zich niet bij het BPF aangemeld.

Situatie 2
Een bedrijf heeft een pensioenregeling die wordt uitgevoerd door een verzekeraar maar valt eigenlijk onder een BPF (geen dispensatie). Naar schatting geldt voor 40% van de bedrijven met een  verzekerde regelingen dat zij ten onrechte niet bij een BPF zijn aangesloten.

Situatie 3
Een bedrijf – dat in beginsel onder een BPF valt – heeft een pensioenregeling die wordt uitgevoerd door een verzekeraar en heeft daarvoor in het verleden dispensatie verkregen van het BPF. Op enig moment voldoet het niet meer aan de voorwaarden voor dispensatie.

Situatie 4
Een bedrijf is bij het verkeerde BPF aangesloten, bijvoorbeeld omdat de werkzaamheden in de loop der tijd zijn gewijzigd.

Terugvorderen premies
Het voert te ver om nu nader in te gaan op de ingewikkelde hersteloperaties in verband met bovengenoemde situaties. We beperken ons tot het volgende. Als een bedrijf zich ten onrechte niet heeft aangemeld bij een BPF dan kan het fonds de premies terugvorderen. BPF’s hanteren bij het vorderen van de premies doorgaans een terugvorderingstermijn van vijf jaar. Dus als een bedrijf langer dan vijf jaar ten onrechte niet is aangesloten bij een BPF dienen alleen de premies die de afgelopen vijf jaar niet zijn betaald alsnog te worden voldaan.

Rechter kan BPF terugfluiten
Gelukkig komt het voor dat de rechter paal en perk stelt aan de annexatiedrift van BPF’s. Zo stak Hof Den Bosch een stokje voor de poging van het BPF voor de Groothandel in Levensmiddelen om het verplichtstellingsbesluit op te rekken. De Hoge Raad bevestigde deze uitspraak in een arrest van 11 december 2015. Het bedrijf in kwestie, dat voorzag in een verzekerde pensioenregeling voor zijn personeel, kon zo zijn autonomie op arbeidsvoorwaardengebied handhaven. Een goede zaak.

Spannende rechtszaak inzake detachering (pensioenfonds StiPP)
Dat de verplichtstelling een eindeloze bron van conflict is blijkt wel uit de jarenlange strijd die gaande is tussen (detacheerder)werkgevers en het BPF StiPP voor de uitzendbranche. Er is sprake van uitzenden als de opdrachtgever (de klant) leiding en toezicht houdt op de werknemers. Houd je dus zelf leiding en toezicht op de werknemers dan is er geen sprake van uitzenden en is het StiPP pensioen dus niet verplicht. Over deze boeg gooien detacheerders het die zich niet willen aansluiten bij StiPP. Er is echter geen duidelijkheid wat onder leiding en toezicht moet worden verstaan en verschillende rechters deden tegenstrijdige uitspraken.

Eén werkgever, Care4care, heeft nu zijn conflict met StiPP aan de Hoge Raad voorgelegd. In een uitspraak van 4 november 2016 stelde de Hoge Raad StiPP in het gelijk.

Ten slotte: het begint met een onschuldige brief
Het komt vaak voor dat ondernemers, van wie de onderneming niet is aangemeld bij een BPF, een brief krijgen van het BPF met het verzoek om nadere info via een bijgevoegd formulier te verstrekken. Het BPF heeft dan al het vermoeden dat de verplichte pensioenregeling voor uw bedrijf geldt. Het is raadzaam om het formulier niet klakkeloos in te vullen en te retourneren. Tenminste als u niet wilt dat uw bedrijf zich aansluit bij het BPF. Het is dan beter om eerst zelf goed BPF-onderzoek te doen zodat u goede redenen kunt bedenken waarom u niet onder de verplichtstelling valt. Uiteraard bieden wij hierbij graag de nodige ondersteuning.

David Bakker

Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan hieronder in voor de nieuwsbrief.